Türkiye’de Spa
Türkiye’de sağlık turizmi denince ilk akla termal turizm gelse de, dünyada termal turizm, Spa olarak adlandırılan daha detaylı bir turizm türünün bir parçası olarak görülmektedir.
Ülkemizi ziyaret eden yabancıların ortalama gecelemeleri 4-5 gün, ortalama ziyaretçi gelirimiz 650-700 dolar iken, Spa için ülkemize gelen yabancıların ortalama gecelemesi 10 gün, ortalama harcamaları ise 1400-1500 dolardır. Spa turizminden ülkemize 250,000 kadar yabancı turist gelmektedir.Türkiye ‘de Spa Otelleri, Kaplıcalar ve hastaneler olarak yıllık ciro hedefi 6-7 milyar dolardır.
Türkiye’de yabancı ziyaretçilere hizmet verebilecek nitelikte en az bir termal havuzu bulunan 20,000 ‘e yakın Turizm Bakanlığı ve Belediye belgeli yatak kapasitesi bulunmaktadır. Bu kapasitenin 9000’i 4 5 yıldızlı tesislerden oluşmaktadır ve. Spa aktiviteleri ile gelişmiş pazarlara yönelik gerçek yatak kapasitesi ise 7.000 civarındadır.
Termal havuzu olan bir tesiste güzellik merkezi, sağlık merkezi, spa merkezi ve fitness merkezi olması ve de kaliteli hizmet verilmesi durumunda bu turizm türünden çok daha büyük pay almamız kaçınılmazdır. Termal turizmini geliştirmek için Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından teşviki ile tesislerin birlikte kuracakları müşterek kur merkezlerinin sayısının artırılması sağlanmalıdır.Keza il özel idareleri, yerel yönetim ve Özel Sektör İşbirliği ile jeotermal projeler artırılmalıdır.
Termal Turizm ile ilgili 1993 yılında yürürlüğe giren Turizm Yatırım İşletmeleri nitelikleri yönetmeliği, günümüzdeki sağlık-termal ve spa tesislerinin Avrupa norm ve standartlarına uygun nitelikli hale getirilmesi için revize edilmelidir. Spa & Wellness otellerinin sahip olmaları gereken özel kriterler yönetmelikte belirtilmelidir.
Türkiye’de spa’ların devlet tarafından denetlenmesi yeterli düzeyde değildir. Turizm sektörünün oluşturacağı bir kurulda spaları denetlemeli, kalite ve hizmetin standartlarını artırmalıdır. Yeni açılan otellerde kaplıca merkezleri kurulmalı ve yeni Spa konseptleri uygulanmalıdır. Yeni otellerin yatırım projelerinde kongrenin yerini Spa & Sağlık almaktadır.
Türkiye’de şu an 400’e yakın Spa & Welness hizmeti veren işletmeler bulunmaktadır. Bunun 220’si 5 yıldızlı oteller olup, bu oteller çoğunlukla kıyı şeridindedir. 3 yıldızlı otellerde bile artık spa & wellness önem arz etmektedir.
Spa & Wellness ürününe artan talep, yatırımlara da yansımaktadır. Son dönemde Hazine Müsteşarlığına sunulan turizm yatırımlarında Spa & Wellness biriminin ihmal edilmediği görülmektedir. İşletmede bulunan tesisler de bünyelerindeki sauna veya Spa merkezlerini genişletmekte veya yoksa bir yerleri yıkarak ilave etmektedirler. Türkiye’de Spa’ları tercih edenler yüksek gelir düzeyindeki kişilerdir. Bunların arasında üst düzey yöneticiler ağırlıktadır. Turistik tesislerimizde gerçekleşen proje aşamasında veya sonradan ilave Spa Yatırımları ile Avrupa’nın en önemli terapilerinden aroma kabinlerine kadar ünlü markalar ülkemize getirilmiştir. Böylece bir tarafta tatil yapilirken, diğer taraftan deneyimli uzmanlar gözetiminde sağlık ve güzellik gereksinimleri karşılanmakta, fiziksel – ruhsal ve zihinsel tazelik sağlanmaktadır.
Bu gelişmeye paralel olarak, Uzakdoğu ve Avrupa’nın büyük spa merkezlerinin Türkiye’ye yatırım planları artmaktadır. Kaplıca turizmine belirli standartlar getirmek, eğitimi ve bilgi birikimini paylaşmak için Spa İşletmeciler Birliği kurulmalıdır. Emek yoğun hamam Kültürüne sahip olan Türkiye’de Spa turizminde bilgi birikimi ve yatkınlık söz konusudur. Turizm sektörünün vazgeçilmez Üçlüsü ‘Spa-Wellness-Thalasso’ turizminde eğitimi olmayan diplomasız insanların halen hizmet vermeleri kabul edilemez bir durumdur. Spa’da eğitimli kişisel olmazsa olmazlardandır. Bu konuda ciddi eğitim veren kurumlar oluşturulmalıdır.Spa terapistlerimiz de yetersizdir. İngiltere’de 4 yıl aroma terapi eğitimleri verilmesi konuya verilen öneme dikkat çekmektedir.
Günümüzde Akdeniz, Ege, Marmara, İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde faaliyet gösteren kaliteli spa & Thalasso merkezleri olan tesislerin Tanıtılması hedeflenmektedir. Sağlık turizmi alanında alt yapı oluşturularak daha iyi hizmet verilmektedir. Spa ürünlerinin bir kısmı iç piyasada üretilmektedir.
Yurt Dışı kaplıca ve sağlık turizmi fuarlarında tesislerin Destinasyon Kataloğu oluşturulmalı ve resmi ve özel Kurumların, Birliklerin İşbirliği sağlanmalıdır.Fuarlara Sağlık Turizmi Uzmanları da katılmalıdır. Healtex şu an İhtisas fuarı olarak Avrupa’nın en büyük sağlık turizm fuarıdır.
Spa ve kozmetik sektörüne yeni katılan firmalar, ünlü markalarıyla rekabet etmektedirler. Kaplıca turizminde gelir düzeyi artmaya devam ettikçe daha kaliteli hizmet verilecektir. Dünyadaki spa trendlerine süratle uyum sağlamalıyız. Ülkemizde Spa merkezleri alan ve dekor bakımından Uzak Doğu spa merkezlerine benzetilmeye çalışılmaktadır. Ancak yüksek kiralamalarla ticari kazancın öne çıkması sonucu sektöre zarar verecektir.